Dar Kapı İş Bankası Kültür Yayınları

Dar Kapı

André Gide 1909 yılında kaleme aldığı Dar Kapı’da bizi Normandiya’nın masalsı ve pastoral atmosferine, dar bir aile çevresinde bütün yoğunluğuyla yaşanan bir aşk gerilimine götürüyor. Jérome’un Alissa’ya duyduğu tutkulu aşk ile Alissa’nın Tanrı’ya duyduğu aşk arasındaki metafizik bir gerilim bu. Yazarın 1902 tarihli L’Immoraliste (Ahlaksız) yapıtındaki egoizmin karşısında bu kez Dar Kapı’nın aşk için kendinden vazgeçmeye hazır, aşk için acı çeken karakterleri dikiliyor. Ne var ki, Gide bütün dram tablosunun altında, söz konusu metafizik bağlılıklara ilişkin keskin bir hicvi de ince ince örüyor. Kaybetme korkusu, hayal ile gerçek arasındaki kopukluk, yürek ile aklın diyalogu, aşk üzerine başyapıt kabul edilen Dar Kapı’nın uğraklarını oluşturmaktadır.

Andre Gide (1869 – 1951): 1947 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’ne değer görülen Fransız yazar, Protestan bir baba ile Katolik bir annenin çocuğuydu. Paris’teki Êcole Alsacienne’e gönderildi. 1889’da bakaloryasını aldıktan sonra bir süre simgeci estetik kuramlarının etkisinde kaldı. Le Traité du Narcisse (1891 ; Narkissos Üzerine İnceleme), Le Voyage d’Urien (1893; Urien’in Yolculuğu) ve La Tentative amoureuse (1893; Aşka Teşebbüs) bu dönemin yapıtlarıdır. 1894’te Kuzey Afrika’da bulunduğu sırada ünlü lirik düzyazı şiiri Les Nourritures terrestres’i (1897; Dünya Nimetleri) yazdı. İlk yayımladığında tam bir başarısızlığa uğrayan yapıt, I.Dünya Savaşı sonrasında çok sevildi. L’Immoraliste (1902; Ahlaksız), La porte étroite (1909; Dar Kapı) ve La Symphonie pastorale (1919; Pastoral Senfoni) asıl yaratıcılık döneminin yapıtlarıdır. 1900’lerin başında artık edebiyat eleştirmeni olarak geniş ölçüde tanınan Gide, 1908’de, II. Dünya Savaşı’na dek ilerici Fransız yazarları bir araya getiren edebiyat dergisi La Nouvelle Revue Française’in kurucuları arasında yer aldı. Si le Grain ne meurt (1924; Tohum Ölmeyince), Les Faux-monnayeurs (1925; Kalpazanlar) ve Les Nouvelles Nourritures (1935; Yeni Nimetler) yazarın çok sayıda önemli yapıtından bazılarıdır.