Kırık Testi / Heinrich Von Kleist

Kırık Testi

Heinrich von Kleist (1777-1811): XIX. yüzyıl Alman edebiyatının en önemli yazarlarındandır. Tiyatro oyunları, şiirler ve öyküler yazdı. Kant’ı okuduktan sonra bilginin değerinden kuşkuya düştü, akla değil duyguya güvenmeyi tercih etti. Akıl ile duygu arasında süren zıtlık, eserlerinin özünü oluşturdu. Öykülerinde insanların ve doğanın zorbalığı karşısında kendilerini tüketircesine bütün güçlerini harcayan kişileri konu aldı. Eserlerinde titizlikle seçilmiş sözcüklerle örülü güçlü ifadeler kullandı. Sanatsal dehası ile çağdaş yaşam ve edebiyatın pek çok sorununu önceden gören Kleist, kendisinden sonraki Alman ve Fransız yazarları için önemli bir ilk örnek oldu. 1806 yılında Kleist tarafından kaleme alınan, 1808 yılında Goethe tarafından sahnelenen Kırık Testi, Hollanda’daki Huisum adlı küçük bir yerdeki mahkemede yaşananların anlatıldığı bir komedyadır. Temeli insanın kusurlu doğasına dayandırılan yargı sistemini hicveden Kırık Testi günümüzde Alman komedyaları içinde en bilinen ve çok sahnelenen oyunlardan biridir.

Barış Gönülşen (1974): İzmir’de doğdu. İzmir Bornova Anadolu Lisesi Almanca Edebiyat ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi İktisat Bölümü mezunudur. Uzun süredir kitap çevirerek yaşamını sürdüren çevirmen Almanca ve İngilizceden çok sayıda eseri Türkçeye kazandırmıştır.

Önsöz
Bu komedya, ben bilgisine ulaşamamış olsam da, tarihi gerçeklere dayalı olabilir. Aslına bakarsanız, bundan yıllar önce İsviçre’de gördüğüm bir bakır gravür bana esin kaynağı oldu. Gravürde ilk göze çarpan şey, kürsüsüne tüm vakarıyla yerleşmiş bir hâkimdi. Onun önünde, elinde kırık bir testiyle yaşlı bir kadın, yapılan haksızlığı anlatmak istercesine duruyordu. Yargıcın yüzüne doğru seslenmesinden davalı olduğu anlaşılan genç bir köylü, titrek bir biçimde kendini savunuyordu. Muhtemelen davada şahitlik etmiş olan bir genç kız (artık söz konusu suç hangi koşullarda gerçekleşmişse) anne ile damadın arasında, önlüğünün kenarını çekiştirerek duruyordu, öyle ki yalancı şahitliğe soyunmuş biri olsa yaptığından ancak onun kadar pişman görünebilirdi. Aynı anda (gözlerini genç kızdan az önce ayırmış olması muhtemel) mahkeme kâtibi, hâkimi göz ucuyla, Kreon’un Oedipus’a bakışına benzer bir şüphe ve güvensizlikle izliyordu. En altta da Kırık Testi yazısı vardı. Eser yanılmıyorsam Hollandalı bir ustaya aitti.